هفت سال اول( جلسات حاج آقا بهرامي)

- دوران تربیت فرزند دورانی است 20 ساله!
در جلسه قبل مجموعه روایاتی خواندیم که استفاده می کردیم که دوران تربیت فرزند حدود 20 سال است و این به سه مرحله 7 ساله تقسیم شد. 7 سال اول فرزند آقا و سرور است.
- فرزند آقا و سرور والدینش است؛ پادشاهی او فقط مختص والدینش است.
از اینکه می فرماید: «الولد سید سبع سنین». استفاده می شود که بچه نسبت به والدین خود پادشاه است. این بین فرزند و والدین جریان دارد. لذا والدین باید این معنا را ملاحظه کنند. نسبت به دیگران این موضوع نیست. خود بچه هم همچین توقعی ندارد که دیگران چنین ملاحظه ای بکنند. در روایت داریم بچه ات را 7 سال به دوش بکش. این را از این جهت می گویم که ذهن ما درگیر این نشود که دیگران مراعات می کنند یا نه. شاید در موارد بعد دیگران نقش داشته باشند اما در این قضیه خود والدین هستند که نقش دارند.

در آن روایت خواندیم که «فرزند آقا و سرور  و پادشاه شماست». اگر پادشاه است یک از مطالب مهم این است که در این 7 سال انسان خیلی از بچه نمی تواند کار و خدمت بخواهد. بزرگ و پادشاه راخدمت می کنند نه اینکه از او کار بکشند. لذا در روایت هست که:« بچه ات را به دوش بکش». او خودش بار است نه اینکه بار بر دوشش بگذاری. لذا توقع این نیست که در این سالها بچه نقش آنچنانی در زندگی داشته باشد. در این 7 سال بافت بچه گونه ای است که از او کار و خدمت توقع نیست. بچه ای ممکن است به طور استثنا همچین روحیه ای داشته باشد، اما در بحث تربیت نباید این استثنائات را گرفت. روی همین حساب اگر بخواهیم بچه را به کار بگیریم باید جوری باشد که آقایی را به کار می گیریم. جوری باشد انگار او در حق ما آقایی می کند، سروی می کند. وگرنه به عنوان خادم نه. طرف زود می گوید:« مگر من نوکرتم!» البته آقا اینطور نیست که نان نخرد اما در جایگاه آقایی خود. اگر اتفاقا دید که نان خریدن خودش آقایی است اینکار را هم می کند. البته بچه ای که در 5 سالگی نانوایی برود آنجا چون مراعاتش را نمی کنند ممکن است خیلی کم بیاورد. آن مطلبی که گفتیم بچه برای پدر و مادرش پادشاه است برای همین است. به بچه نگوییم:«تو برای من خوب زبان داری توی نانوایی نمی توانی بگویی یک نان می خواهی؟!» بله او در نانوایی نمی تواند بگوید چون نانوا پدر و مادر اونیست. لذا اگر می خواهیم او را وادار به کاری کنیم باید همین شخصیت او را حفظ کنیم، مثلا اگر مغازه می رویم با مغازه دار آشنایش کنیم تا حس غربتش بریزد و با حفظ همین شخصیتش بتواند این کار  را انجام دهد. اگر می بینید بچه ها یکبار مغازه ای می روند بعد می گویند :«دیگر من مغازه نمی روم»به همین دلیل است. یک چیزی آنجا به او گفته اند و او که نمی تواند از خودش دفاع کند از صحنه فرار می کند. اگر خدای نکرده بچه را اینگونه به کار بکشیم آرام آرام او از تمام صحنه ها فراری می شود. پس در این 7 سال اول بچه برای کار نیست. اگر هم جایی این کار را کردیم  باید شخصیتش حفظ شود. اگر مربوط به دیگران است او را جایی ببریم که تا حدودی این شخصیتش حفظ شود. اگر برای ما روشن شد فلان مغازه خیلی بد بر خورد می کند او را به زور به آنجا نفرستیم. پس دستور نمی دهیم کار هم نمی کند. پس بچه چه کار باید بکند؟ وقتش را چگونه بگذراند؟ آن وقت آن روایت است که می گوید بچه ات را بگذار 7 سال بازی کند.

- 7سال اول، بچه باید بازی کند؛ پس باید شرایطش را مهیا کنیم.
امام صادق علیه السلام به یکی از یارانش فرمود: «فرزندت را رها کن تا هفت سال بازی کند»(الکافی، ج6، ص46).
7 سال اول کار بچه بازی است. ما هم باید بپذیریم و شرایط را برایش فراهم کنیم. منظور این است که عمده وقتش به این می گذرد و ما باید این فضا را برایش فراهم کنیم. خانه را باید جوری طراحی کنیم که بتواند بازی کند. مثلا وسایل را به گونه ای نچینیم که تا بچه می خواهد بازی کند فضا برایش تنگ شود. بچه نباید در خانه در تنگنا قرار بگیرد که مثلا پدر یا مادر می خواهد مثلا درس بخواند. البته نه که اصلا نباید در خانه درس خواند چون آن هم بالاخره یک بابی است که او بفهمد مسائل دیگری هم هست. اما بچه باید رها باشد که 7 سال بازی کند. گاهی هم لازم است او را بیرون ببرند تا بازی کند. از این می فهمیم که شخصیت بچه در همین 7 سال شکل می گیرد. لذا بچه ای که سیر بازی نکند بعدا کار دستمان می دهد. اگر اینجا سیر بازی کند در مرحله بعد آرام است. بچه دیدید اگر به اندازه کافی شیر بخورد بعدش هم می خندد. روی این حساب اگر مهدکودکی هست که نمی گذارد بچه بازی کند این بچه را داغون می کند. یا نباید آنجا فرستاد یا اینکه بعد این را پر و پیمان جبران کرد. بازی کردن بچه ها دردسرهایش خیلی زیاد است. راهش این است که خودمان را توجه بدهیم که تو این 7 سال را تحمل کن به خاطر آینده.